افشاي اطلاعات در خصوص اشخاص وابسته - (تجدید نظر شده)
هدف :
هدف این استاندارد، تعيين الزامات افشا در صورتهای مالی واحد تجاری برای جلب نظر استفاده‌کنندگان به این امر است که وضعیت مالی، عملکرد مالي و انعطاف‌پذيري مالي واحد تجاري ممکن است تحت تأثير وجود اشخاص وابسته، و معاملات و مانده حسابهاي فيمابين قرار گرفته باشد.
دامنه کاربرد :
این استاندارد باید در موارد زیر بکار گرفته شود:
الف. تشخيص روابط و معاملات با اشخاص وابسته،
ب. تشخيص مانده حسابهای فيمابين واحد تجاری واشخاص وابسته آن،
ج. تشخيص شرایطی که افشای موارد مندرج در بندهای”الف“ و ” ب“ الزامی می‌شود، و
د. تعیین افشای لازم درباره موارد مندرج در بندهاي” الف“ و ” ب“.
واحدهاي تجاري تحت کنترل دولت، درخصوص معاملات با ساير واحدهاي تجاري که مستقيماً و نه از طريق واحد تجاري گزارشگر تحت کنترل دولت مي‌باشند، در دامنه کاربرد اين استاندارد قرار نمي‌گيرد، مگر اينکه اوراق سهام يا اوراق مشارکت واحد تجاري گزارشگر به عموم عرضه شده يا در جريان عرضه عمومي باشد.
در صورتهاي مالي يک واحد تجاري، معاملات با اشخاص وابسته و مانده حسابهاي فيمابين با سایر واحدهای تجاری گروه افشا مي‌شود. در صورتهاي مالي تلفيقي، معاملات با اشخاص وابسته درون گروهي و مانده حسابهاي درون گروهي حذف مي‌گردد.
شخص وابسته :
یک شخص در صورتی وابسته به واحد تجاری است که :
الف. به‌طور مستقیم، یا غیرمستقیم از طریق یک یا چند واسطه :
1 . واحد تجاری را کنترل کند، یا توسط واحد تجاری کنترل شود، یا با آن تحت کنترل واحد قرار داشته باشد (شامل واحدهای تجاری اصلی، واحدهای تجاري فرعی و واحدهای تجاري فرعی هم‌گروه) ،
2. در واحد تجاري نفوذ قابل ملاحظه داشته باشد، يا
3. بر واحد تجاری کنترل مشترک داشته باشد .
ب. واحد تجاری وابسته آن واحد باشد (طبق تعريف استاندارد حسابداري شماره 20 با عنوان ” حسابداري سرمایه‌گذاری در واحدهای تجاری وابسته“
ج. مشارکت خاص آن واحد باشد (طبق تعريف استاندارد حسابداري شماره 23 با عنوان ” حسابداري مشارکتهاي خاص“) ،
د. از مديران اصلي واحد تجاري يا واحد تجاري اصلي آن باشد،
ﻫ. خويشاوند نزديک اشخاص اشاره شده در بندهاي ” الف“ يا ” د“ باشد،
و. توسط اشخاص اشاره شده در بندهاي ” د“ يا ” ﻫ “ کنترل مي‌شود، تحت کنترل مشترک يا نفوذ قابل ملاحظه آنان است و يا اينکه سهم قابل ملاحظه‌اي از حق رأي آن به طور مستقيم يا غيرمستقيم در اختيار ايشان باشد، و
ز. طرح بازنشستگي خاص کارکنان واحد تجاري يا طرح بازنشستگي خاص کارکنان اشخاص وابسته به آن و همچنين واحدهاي تجاري تحت کنترل اين گونه طرحها باشد.
معامله با شخص وابسته
انتقال منابع، خدمات یا تعهدات بین اشخاص وابسته صرف‌نظر از مطالبه یا عدم مطالبه بهای آن است.
خويشاوندان نزديک
خويشاوند نسبي و سببي فرد که انتظار می‌رود در معامله با واحد تجاری، وی را تحت نفوذ قرار دهد یا تحت نفوذ وی واقع شود که معمولاً شامل خويشاوندان نسبي و سببي طبقه‌اول تا سوم است.
کنترل
توانایی راهبري سیاستهای مالی و عملیاتی يک واحد تجاری به‌منظور کسب منافع اقتصادی از فعاليتهاي آن.
مديران اصلي
• اشخاصی که به‌طور موظف يا غير موظف اختیار و مسئولیت برنامه‌ریزی، هدايت و کنترل فعالیتهای واحد تجاری را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم برعهده دارند، از جمله شامل اعضاي هيئت مديره، مديرعامل و مديران ارشد اجرايي.
کنترل مشترک
• مشارکت در کنترل يک فعاليت اقتصادي به موجب يک توافق قراردادي.
نفوذ قابل ملاحظه
• توانایی مشارکت در تصمیم‌گیریهای‌مربوط به سیاستهای مالی و عملیاتی واحد تجاری، ولی نه در حد کنترل سیاستهای مزبور.
هدف از افشای اطلاعات اشخاص وابسته
بنابه دلایل زیر آگاهی از معاملات، مانده حسابهای فی مابین و رابطه با اشخاص وابسته ممکن است بر ارزیابی استفاده کنندگان صورتهای مالی از عملیات واحد تجاری شامل ارزیابی ریسک و فرصتهای پیش روی واحد تجاری تاثیر بگذارد:
الف. احتمال تاثیر گذاشتن واحد تجاری بر سیاستهای مالی وعملیاتی واحد سرمایه پذیر درصورت وجود کنترل، کنترل مشترک یا نفوذ قابل ملاحظه
ب . احتمال تاثیر گذاشتن رابطه با شخص وابسته بر وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری (حتی در صورت عدم انجام معامله با شخص وابسته) در ارزیابی هرگونه رابطه احتمالي با اشخاص وابسته، به محتـوای رابطه و نه صرفاً شکل قانونی آن توجه مي‌شود.
طبق مفاد این استاندارد، اشخاص زير لزوماً اشخاص وابسته نیستند:
الف. دو واحد تجاری صرفاً بواسطه داشتن عضو هيئت مديره يا مدير اصلي مشترک، عليرغم وجود بندهاي ” د “ و ” و“ در تعريف شخص وابسته،
ب . دو شريک خاص صرفاً بواسطه داشتن کنترل مشترک بر يک مشارکت خاص،
ج . تأمین کنندگان منابع مالي، اتحاديه‌هاي تجاري، شوراهاي کارگري، مؤسسات خدمات عمومي و ادارات دولتي، صرفاً به واسطه معاملات عادی با واحد تجاری (حتی اگر بتوانند آزادی عمل واحد تجاری را محدود یا در فرآیند تصمیم‌گیری آن مشارکت کنند)، و
د . مشتریان، فروشندگان، صاحبان حق امتياز، توزیع‌کنندگان یا نمايندگيهایی که واحد تجاری حجم قابل ملاحظه‌ای از معاملات تجاری خود را با آنها انجام می‌دهد، هرگاه رابطه صرفاً به واسطه وابستگی اقتصادی حاصل شده باشد.
افشاء
ماده 129 اصلاحيه قانون تجارت در مورد شرکتهاي سهامي مقرر مي دارد که هيات مديره شرکت، گزارشي در خصوص معاملات با برخي اشخاص وابسته به اولين مجمع عمومي عادي صاحبان سهام ارائه کند. اگرچه افشای اطلاعات در مورد معاملات با اشخاص وابسته طبق این استاندارد دربرگیرنده اقلام با اهمیت معاملات مشمول ماده 129 است، لیکن گزارش کامل معاملات یاد شده، طبق قانون ضرورت دارد. در قضاوت نسبت به اهميت معاملات با اشخاص وابسته، نه‌تنها اهميت آنها براي واحد تجاري گزارشگر، بلكه اهميت آنها در رابطه با شخص وابسته طرف معامله نيز بايد در موارد زير مدنظر قرار گيرد :
الف. شخص وابسته طرف معامله از مديران اصلي واحد تجاري باشد، يا
ب. شخص وابسته طرف معامله از خويشاوندان نزديك شخص مورد اشاره در بند ” الف“ باشد، يا
ج. شخص وابسته طرف معامله، واحد تجاري تحت كنترل اشخاص مورد اشاره در بندهاي ” الف“ يا ” ب“ باشد.
• روابط بین واحدهای تجاري اصلی و فرعی باید صرف نظر از انجام يا عدم انجام معامله بين آنهـا افشا شـود. واحد تجاری باید نام واحد تجاري اصلی و در صورت متفاوت بودن، کنترل‌کننده نهايي را افشا کند. چنانچه هيچ‌يک از واحدهاي تجاري اصلي و کنترل کننده نهايي، صورتهاي مالي براي استفاده عمومي تهيه نکنند، نام واحد تجاري اصلي بعدي که اين کار را انجام مي‌دهد بايد افشا شود.
• منظور از واحد تجاري اصلي بعدي، نخستين واحد تجاري در گروه، بعد از واحد تجاري اصلي است که صورتهاي مالي تلفيقي براي استفاده عمومي تهيه مي‌کند.
• در صورت انجام معاملات بين اشخاص وابسته، به منظور درک اثر بالقوه رابطه با شخص وابسته بر صورتهاي مالي، واحد تجاري بايد ماهيت اين رابطه را همراه با اطلاعاتي درباره معاملات و مانده حسابهاي فيمابين افشا کند. حداقل افشا بايد شامل موارد زير باشد:
• الف. مبلغ معاملات،
• ب . مانده حسابهای فيمابين، نحوه تسويه و نرخ سود تضمين شده،
• ج . جزئیات هرگونه تضمين ارائه شده یا دریافت شده،
• د . ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول مربوط به مانده حسابهاي فيمابين، و
• ﻫ . هزینه مطالبات سوخت شده و مشکوک‌الوصول طي دوره ناشي از معاملات با اشخاص وابسته.
• الزامات افشاي بالا بايد براي هريک از طبقات زير انجام شود:
• الف. واحد تجاري اصلی،
• ب . واحدهای تجاری داراي کنترل مشترک یا نفوذ قابل ملاحظه بر واحد تجاری،
• ج . واحدهای تجاری فرعي،
• د . واحدهاي تجاري وابسته،
• ﻫ . مشارکتهاي خاصي که واحد تجاري در آن شريک خاص است،
• و . مديران اصلي واحد تجاري يا واحد تجاري اصلي آن، و
• ز . ساير اشخاص وابسته.
نمونه‌هايي از معاملات با اشخاص وابسته که باید افشا شود
الف. خرید یا فروش کالا،
ب . خرید یا فروش داراییهای غيرجاري،
ج . ارائه یا دریافت خدمات،
د . اجاره‌ها،
ﻫ . انتقال پروژه‌هاي تحقيق و توسعه،
و . انتقالات ناشي از قرارداد حق امتياز،
ز . تأمین منابع مالي اعم از کوتاه مدت و بلند مدت،
ح . تأمين تضمين‌ها و وثايق، و
ط . تسویه بدهیها از طرف واحد تجاری یا توسط واحد تجاری از طرف شخص دیگر.
معاملات با اشخاص وابسته اساساً در دوره‌اي افشا مي‌شود که صورتهاي مالي واحد تجاري تحت تأثير آنها قرار گرفته است. اما افشای قراردادهايي که عمدتاً صورتهاي مالي دوره‌هاي آتي را تحت تأثير قرار خواهد داد، در دوره انعقاد ضرورت مي‌يابد.
افشای اينکه شرایط معاملات با اشخاص وابسته با شرایط حاکم بر ساير معاملات انجام شده در روال عادي داد و ستدهاي واحد تجاري (معاملات حقيقي) يکسان است بايد تنها زماني صورت گيرد که این امر قابل اثبات باشد. در صورت وجود تفاوت با اهميت بين شرايط معاملات با اشخاص وابسته و شرايط حاکم بر معاملات حقيقي، موارد افتراق بايد افشا شود.
اقلام با ماهیت مشابه باید به صورت مجموع افشا شود، مگر اینکه درک اثرات معاملات با اشخاص وابسته بر صورتهای مالی واحد تجاری مستلزم افشای آنها به‌صورت جداگانه باشد
نظرات شما عزیزان:
آمار
وب سایت:
